As irmandades da fala

Caminho de ouro do nosso progresso

A constituiçom da Escola do Insinho Galego –em adiante Escola de Ensino Galego-, na Corunha de 1923, nom seria possível sem o viçoso movimento em prol da defesa, exaltaçom e fomento da língua que articularia o soberanismo galego durante o primeiro terço do século passado, graças à inciativa de Antom Vilar Ponte.

O 18 de maio de 1916 funda-se na cidade herculina a primeira Irmandade dos amigos da Fala no local da Academia Galega. Nesta iniciativa participariam por volta de vinte pessoas, entre as que se encontravam Manuel Lugrís Freire, Florencio Vaamonde Lores, Uxío Carré Aldao, Lois Porteiro Garea, Micaela Chao Macinheira, Ramom Vilar Ponte e Francisco Tettamancy, entre outros.

De carácter aberto e horizontal

Umha maré assemblear

Umha maré assemblear, de carácter aberto e horizontal, que encheria de esperança e galeguidade os coraçons de centos de pessoas em vinte e oito vilas e cidades do País, ademais dos grupos instituídos no resto da península e de além mar, chegando a ter por volta de 700 pessoas afiliadas.

Uma maré de Amigos da Fala que faria um trabalho integral no processo de construçom nacional: no âmbito informativo, com o boletim A Nosa Terra; no editorial, com Nós, Lar ou Céltiga; no dramatúrgico, com a criaçom do Conservatorio Nacional de Arte Galega e a Escola Dramática Galega; no musical, com o orfeonismo e os coros; no académico, graças ao think tank do Seminário de Estudos Galegos; no político, com a instituiçom do Partido Galeguista e, aliás, no educativo, com a citada Escola de Ensino Galego, entre outras iniciativas, como realizaçom prática da nova escola galega que estava ainda a germolar em sintonia com as tendências educativas internacionais do Movimento da Escola Nova e da Instituiçom Livre de Ensinança.

19 de junho de 1932. Nesta foto de grupo aparecem, entre outros: Ramom Vilar Ponte, Fernandes do Rego, Antom Vilar Ponte, Plácido Castro, Outeiro Pedraio, Ramom Rodrigues Somoza, Manuel Beiras, Manuel Lugrís, Castelao, Soares Picalho, Carlos Maside e Alexandre Bóveda.

Cartom das Irmandades da Fala de 1917, assinado por Vilar Ponte.

A Nosa Terra foi o órgão de expressom das Irmandades da Fala entre 1916 e 1932.

Vocabulário catelhano-galego editado em 1933.

Motivo da capa da revista Nós (1920-1936) desenhada por Castelao.

Com a fundaçom do Partido Galeguista en 1931, disolvem-se as Irmandades da Fala

Placa em homenagem as Irmadades da Fala na Coruña

Frases célebres

“A nosa lingua é o camiño de ouro da nosa redención e do noso progreso: sen a lingua morreremos como pobo, e nada significaremos endexamais na cultura universal. [...] Eu penso que as únicas setas que van sempre rectas a furar o branco do futuro son aquelas que se lanzan valéndose do arco da nosa lingua, xa que só entón nos mostramos orixinais. Eses que viven de costas ás orixes dificilmente poderán redimirse da servidume do mimetismo. ¿Que cousa máis orixinal que a lingua dun pobo, xerada por accións e reaccións seculares entre o home e a Natureza, para facelo diverso no universo?”

Na fala gallega vive
a ialma da nosa terra;
a redención de Galicia
nos seus acentos latexa.

Pobo que o seu verbo esquece
é traidor á natureza;
como irmáns todos falemos
a nobre fala gallega.

Tendo a Galicia todal-as caracteristicas esenciaes de nazonalidade, nós, nomeámonos, d-oxe pra sempre, nazonalistas galegos, xa que a verba rexonalismo non recolle todal-as aspiraciós nin encerra toda a intensidade dos nosos problemas.

O pobo galego necesita unha educación que erga o seu espírito, que non lle faga avergoñarse da súa orixe, que lle dea conciencia plena dos seus dereitos e dos seus deberes colectivos; todo galego ten dereito a coñecer o seu país, a súa historia, a súa tradición, o seu idioma: o estudo do pasado e do presente de Galiza e o seu territorio, da súa xeografía, da súa historia, da súa literatura, da súa economía, das súas manifestacións espirituais e materiais debe ser estimulado e auxiliado.

o Galicia precisa qu-os seus fillos lean i-escriban n-a sua Fala para que-a sintan; qu-estuden n-a sua Xeografía para qu-a coñezan, e coñecendoa quéiran-a; que lles digan das grorias d-os seus homes para honra-los; que beban nas fontes da sua Tradición, da sua Cultura e da sua Arte para que-as continúen sin influenzas alleas e que seipan pol-a sua Historia dos aldraxes e das persecuciós de que foi vítima.

Queres saber mais?

O percurso das Irmandades

Queres saber mais sobre o percurso das Irmandades da Fala ao longo da história?

A seguir podes ver o magnífico vídeo produzido pola revista digital Vinte, com guiom de Antón Varela e voz em off de Lucía Aldao.